یائسگی در زنان چه زمانی رخ می دهد؟

یائسگی وضعیتی طبیعی در زنان است که معمولا در دهه چهل و یا پنجاه زندگی خانم ها اتفاق می افتد. “یائسگی” به معنی متوقف شدن دوره های قاعدگی و پایان دوران باروری و تولید مثل است و به‌دلیل نوسانات شدید هورمونی، علائم متوسط تا شدیدی را تجربه می‌کند. اما همه‌ی خانم‌ها باید بدانند یائسگی، یک بیماری محسوب نمی‌شود و به این معنا نیست که به پایان زندگی‌شان نزدیک شده‌اند. نکته‌ی جالب توجه اینجاست که یائسگی لزوما در میانسالی اتفاق نمی‌افتد و بعضی از خانم‌های جوان هم ممکن است یائسه شوند.

انواع یائسگی رابیشتر بشناسید:

یائسگی 2نوع است که هرکدام دارای علائم خاصی می باشند.

یائسگی طبیعی

یائسگی طبیعی به این معنی است که هیچ عامل پزشکی یا جراحی باعث آن نشده است. این فرایند تدریجی و طی سه مرحله اتفاق می افتد:

• پیش یائسگی

معمولا چند سال قبل از یائسگی، پیش یائسگی تجربه میشود که به تدریج استروژن کمتری تولید میکنند. پیش یائسگی تا زمان یائسگی ادامه دارد. در یکی دو سال آخر پیش یائسگی، افت میزان استروژن سریع اتفاق می افتد. در این مرحله بسیاری از زنان علائم یائسگی را تجربه میکنند.

• یائسگی

در این مرحله فرد یک سال است که قاعدگی نداشته است. در این مرحله تخمدان ها دیگر تخمک آزاد نمی کنند و بیشتر استروژن تولید می کنند.

• پس از یائسگی

چندسالبعدازیائسگی را دوران پس از یائسگی زنان میگویند. در این مرحله علائم یائسگی مثل گر گرفتگی در بیشتر زنان فروکش می کند. اما عوارض مربوط به عدم تولید استروژن با افزایش سن افزایش می یابد.

یائسگی زودرس

یائسگی زودرس در نتیجه ژنتیک، بیماریهای خود ایمنی یا درمانهای پزشکی اتفاق می افتد. وضعیت های دیگری که ممکن است منجر به یائسگی زودرس شوند عبارتند از:

• نارسایی زودرس تخمدان 

 در حالت طبیعی تخمدانها هم استروژن و هم پروژسترون تولید میکنند. زمان یکه به دلایل نامعلوم تخمدانها رها سازی تخمک را متوفق میکنند، تغییر در میزان این دو هورمون رخ میدهد. این شرایط اگر پیش از چهل سالگی باشد به آن نارسایی زودرس تخمدان (Premature Ovarian Failure) گفته می شود. نارسایی زودرس تخمدان بر خلاف یائسگی زودرس، همیشه دائمی نیست.

• یائسگی القایی 

 یائسگی القایی (Induced menopause) زمانی اتفاق می افتد که تخمدانها طی عمل جراحی که به دلایل پزشکی انجام میشود (مانند سرطان رحم یا اندومتریوز) ، از بدن خارج میشوند. یائسگی القایی ممکن است حاصل صدمه دیدن تخمدانها در اثر پرتو درمانی یا شیمی درمانی باشد.

یائسگی چند مرحله دارد؟

یائسگی دو مرحله دارد:

مرحله اول یا مرحله گذر از یائسگی یا مرحله پیش یائسگی 

که در آن به دلیل اینکه آهسته آهسته هورمون استروژن کاهش می‌یابد، سیکل قاعدگی نامنظم می شود. ممکن است قاعدگی در بعضی ماه ها اتفاق نیفتد. این مرحله ادامه پیدا می کند تا آخرین پریود اتفاق بیفتد و بعد از آن دیگر قاعدگی رخ ندهد و فرد وارد مرحله یائسگی کامل شود.

مرحله یائسگی کامل

از هنگام آخرین پریود قاعدگی اگر به مدت یک سال هیچ قاعدگی و پریود دیگری رخ ندهد یعنی فرد وارد یائسگی کامل شده و دیگر پس از یک سال پریود نشدن، نباید خونریزی پریودی رخ دهد. علائم دراز مدت تر یائسگی شامل ، پوکی استخوان و بیماری های قلبی هستند.

علائم یائسگی چیست؟

بیشتر زنانی که به یائسگی میرسند گرگرفتگی را تجربه میکنند. گرگرفتگی احساس ناگهانی گرماست که در بالاتنه احساس می شود و اغلب با مقداری تعریق و سرخ شدن همراه است. شدت گر گرفتگی از خفیف تا شدید متغیر است. علائم دیگر میتواند به صورت زیر باشد:

1. گر گرفتگی
2. نامنظم بودن یا جا افتادن قاعدگی
3. بی خوابی
4. نوسان خلق
5. خستگی
6. افسردگی
7. تحریک پذیری
8. افزایش سرعت ضربان قلب
9. سردرد
10. درد مفصل و عضله
11. تغییر میل جنسی
12. خشکی واژن
13. مشکلات کنترل مثانه

لازم به ذکر است همه زنان همه این علائم را تجربه نمیکنند. اگر علائم یائسگی شدید دارید و این وضعیت شما را آزار میدهد، در مورد روشهای مدیریت و درمان با پزشک صحبت کنید.

علائم یائسگی تا چه مدت ادامه دارد؟

تغییرات یائسگی فرایند سریعی نیست. معمولا تا 7 سال ادامه دارد اما به گفته ی NIA ممکن است تا 14 سال طول بکشد.

لازم به تاکید است، تا زمانی که یک سال کامل پریود نشوید، یائسگی به طور رسمی آغاز نمی شود. دکتر مینکین م گوید: "اگر شش ماه پریود نشوید و بعد دوباره پریود شوید، محاسبه دوباره از نو آغاز می شود پس باید 12 ماه دیگر بدون قاعدگی بگذرد تا یائسه محسوب شوید."

علائم یائسگی چگونه درمان می شود؟

علائم یائسگی را می توان به روش های زیر درمان کرد.

درمان غیر هورمونی

– استفاده از داروها

– استفاده از لیزر واژینال

درمان های هورمونی 

استفاده از داروهای هورمونی که می تواند علائم یائسگی را کاهش دهد. داروهای هورمونی یکسری عوارض ایجاد می‌کند:

– تغییرات خلقی

– نفخ شکم

– تورم شدید سینه ها

– سردرد

– خونریزی های واژینال

مطالعات نشان داده زنانی که از هورمون درمانی استفاده می‌کنند در معرض بیشتری برای حمله قلبی و سکته های مغزی و لخته شدن خون قرار دارند و همچنین ممکن است مصرف مداوم هورمون درمانی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.

چرا یائسگی رخ می دهد؟

یائسگی به 4دلیل کلی در بدن خانم ها رخ می دهد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

کاهش طبیعی سطح هورمون ها

معمولا از سی سالگی به بعد، تولید هورمون های استروژن و پروژسترون در بدن کاهش می یابد، این دو هورمون مسئول تنظیم سیکل قاعدگی هستند. با کاهش سطح این هورمون ها از قدرت باروری نیز کاسته خواهد شد.

در چهل سالگی، ممکن است سیکل قاعدگی کوتاه، بلند و یا سنگین تر از قبل شود.

از پنجاه سالگی به بعد، تولید تخمک از تخمدان و در نتیجه، سیکل قاعدگی نیز  متوقف خواهد شد.

هیسترکتومی

در هیسترکتومی، رحم برداشته می شود. با این که سیکل قاعدگی قطع می شود، اما آزاد شدن تخمک از تخمدان ها و تولید هورمون های استروژن و پروژسترون ادامه دارد.

اما در صورتی که با انجام جراحی، تخمدان و رحم در آورده شود، یائسگی اتفاق خواهد افتاد. سیکل قاعدگی قطع، و علائمی مانند گرگرفتگی و یا سایر علائم یائسگی ظاهر می گردد.

شیمی درمانی و یا رادیوتراپی 

شیمی درمانی و رادیوتراپی که راه های درمان سرطان هستند، می توانند باعث یائسگی و بروز علائم مربوطه مانند گرگرفتگی در طول درمان شوند. قطع خونریزی در طول درمان دائمی نیست و احتمال باروری وجود دارد، به همین خاطر پیشگیری از بارداری توصیه می شود.

نارسایی تخمدان ها

حدود یک درصد خانم ها قبل از چهل سالگی یائسه می شوند. یائسگی ناشی از نارسایی تخمدان ها، زمانی اتفاق می افتد که تخمدان ها قادر به تولید سطح کافی و طبیعی هورمون های جنسی نیستند. در اکثر خانم ها، هورمون درمانی تا زمان سن واقعی یائسگی و جهت محافظت از مغز، قلب و استخوان ها توصیه می شود.

سوال شایعی که همیشه مطرح می شود این است که آیا می توان سن یائسگی را به تعویق انداخت ؟

خیر. یائسگی نیز مرحله ای از زندگی است که قابل به تعویق انداختن نیست، ولی می توان با درمان مناسب تا حد زیادی علائم آن را کنترل کرد.

چه زمانی افرادی که در مرحله پیش یائسگی یا یائسگی قرار دارند باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند؟

۱- اگر پریود تان به طور ناگهانی شدید و حاوی لخته های خون باشد.

۲- اگر بعد از نزدیکی دچار خونریزی می شوید.

۳- اگر پریودتان بیشتر از حد معمول طول بکشد.

۴ – اگر لکه بینی بعد از پریود داشتید.

۵- اگر فاصله بین دو پریودتان کم شده باشد.

خطرات بلند مدت تر یائسگی

پوکی استخوان و بیماری های قلبی ، خطرات بلند مدت تر مربوط به یائسگی هستند. دلیل آن این است که استروژن نقش مهمی در محافظت از استخوان ها و قلب دارد ، کاهش استروژن که به دلیل یائسگی رخ می دهد ، بدن را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری پوکی استخوان و بیماری های قلبی قرار می دهد. بهتر است در مورد گزینه های درمانی موجود برای محافظت در برابر این بیماری ها با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.