موآی مجسمه های رازدار جزیره ایستر؛ مراقبان روی زمین که نگهبان چیزی فراتر از زمین اند

شایانیوز- در دل اقیانوس آرام جنوبی، جزیره ای کوچک به نام ایستر قرار دارد که به خاطر مجسمه های عجیب و غول پیکرش، به یکی از مرموزترین نقاط زمین تبدیل شده است. این تندیس ها که به آنها "موآی" میگویند، از سنگ آتشفشانی تراشیده شده اند و چهره هایی عبوس، چشم هایی خیره و بدنی ایستاده دارند. برخی از آن‌ها تا ۱۰ متر ارتفاع دارند و وزنشان از ۸۰ تن هم فراتر میرود. چیزی که این مجسمه ها را خاص‌تر میکند، نه فقط ظاهرشان، بلکه رازهایی است که پشت ساخت، جا به جایی و رها شدنشان پنهان مانده است.

موآی ها حدود ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ سال پیش توسط مردم بومی جزیره ساخته شدند. گفته میشود آنها نماینده اجداد مقدس بوده‌ اند؛ ارواح محافظی که با نگاهشان از ساکنان جزیره مراقبت میکردند. نکته جالب اینجاست که اکثر مجسمه ها به جای اینکه رو به دریا باشند، به سمت درون جزیره قرار گرفته اند، انگار به سرزمین و مردمشان نگاه می کرده‌اند. فقط تعداد کمی از آنها در ساحل هستند و نگاهشان به بیرون دوخته شده. چرا؟ هیچکس پاسخ قطعی ندارد.

موآی ها برای ساخت خودشا راه میرفتند؟

اما شاید مرموزترین بخش ماجرا، نحوه جابه‌جایی این تندیس های سنگین از دل کوه تا نقاط مختلف جزیره باشد. هیچ وسیله مدرنی در کار نبوده، چرخ یا حیوان باربری هم وجود نداشته. یکی از نظریه ها این است که مردم با استفاده از تنه درختان، مجسمه ها را روی زمین غلت میدادند. اما برخی محققان پیشنهاد داده اند که آنها با طناب، مجسمه را مثل یک عروسک سنگی حرکت می دادند؛ با حرکت های چپ و راست منظم، انگار که مجسمه خودش دارد راه میرود. این ایده زمانی جالبتر میشود که بدانیم در زبان محلی، یک افسانه وجود دارد که می‌گوید "موآی ها خودشان راه میرفتند".

با گذشت زمان، بخشی از این تمدن درخشان رو به افول رفت. شواهد نشان میدهد که شاید استفاده بیش از حد از منابع طبیعی جزیره به ویژه قطع درختان باعث تخریب محیط زیست و در نتیجه، قحطی و درگیری داخلی شده باشد. همین بحران ها ممکن است باعث شده باشند که مردم دیگر نتوانند مجسمه ها را کامل کنند یا حتی آنها را در جنگ با قبایل دیگر، از جای خود بیندازند. بسیاری از موآی‌ها که امروزه در نقاط مختلف جزیره دیده میشوند، یا ناتمام رها شده اند و یا در زمین مدفون مانده اند.

مجسمه ها به زمین مینگرند یا آسمان؟

در سالهای اخیر، باستان شناسان با حفاری برخی از این مجسمه ها متوجه شدند که آنها فقط سر نیستند، بلکه بدنه کامل هم دارند. در زیر خاک، شانه ها، تنه و حتی نقش هایی عجیب روی بدن برخی از موآی‌ها پیدا شده است. این نقوش هنوز رمزگشایی نشده اند، اما میتوانند سرنخ هایی از باورهای مردم آن دوران باشند. همچنین بعضی از مجسمه ها دارای پوشش قرمزرنگی روی سر هستند که به آن "پوکائو" گفته میشود. این بخش شبیه کلاه یا مدل موی سنتی بوده، اما اینکه چرا فقط برخی از مجسمه ها این ویژگی را دارند، هنوز هم مشخص نیست.

با تمام تحقیقات و نظریه ها، موآی‌ها همچنان پر از ابهام اند. آیا این تندیس ها فقط نماد اجداد بودند یا نوعی تقویم نجومی داشته اند؟ آیا محل قرارگیری‌شان ارتباطی با مسیر خورشید یا ستاره ها داشته؟ چرا ساخت‌شان به‌طور ناگهانی متوقف شد؟ پاسخ دقیق به این سوال‌ها شاید هیچوقت مشخص نشود.

امروزه جزیره ایستر به عنوان یکی از میراث های جهانی یونسکو شناخته میشود و مقصد بسیاری از گردشگران ماجراجوست. ایستادن در برابر یک موآی عظیم که از دل تاریخ آمده، تجربه ای فراموش نشدنی است. چیزی در نگاه آنهاست که نمیتوان ازش گذشت؛ نگاهی که نه دوستانه است، نه تهدیدآمیز، اما انگار در سکوت، سوالاتی بی‌پاسخ از اعماق تاریخ میپرسد. این تندیس های سنگی، فراتر از یک اثر هنری یا تاریخی، آینه ای هستند از یک تمدن فراموش شده و نیروی خلاقی که بدون داشتن ابزار مدرن، چیزی ساخت که هنوز هم ذهن ما را درگیر خودش کرده است.

موآی های جزیره ایستر با چشمانی خیره، رو به آسمان یا افق ایستاده اند، گویی در حال مراقبت از چیزی فراتر از زمین‌اند. برخی پژوهشگران معتقدند آنها به سمت دریا و آسمان نگاه میکنند، نه صرفا به زمین، چون نمادی از ارتباط میان انسان و جهان بالا هستند.