محلههای تهران؛ ناصرالدین شاه این محله تهران رو به نام زن صیغهایش کرد
محله منیریه تهران به نام یکی از همسران ناصرالدین شاه نامگذاری شده است. او زمینهای این بخش از تهران را به همسرش اعطا کرده بود.
شایانیوز- وقتی نام منیریه به گوش میرسد، کمتر کسی میداند که این محله ریشه در تاریخ دربار قاجار دارد و به نام زنی نامگذاری شده که حضورش در ساختار قدرت قاجار با زمین و املاک و موقوفات، نفوذ، خرد سیاسی و نیکوکاری و اوقاف تعریف شد: منیرالسلطنه، همسر ناصرالدینشاه قاجار و مادر کامرانمیرزا نایبالسلطنه.
منیرالسلطنه که بود؟
منیرالسلطنه همسر مورد اعتماد و با نفوذ ناصرالدین شاه بود. بانویی از طبقه درباری، هوشمند، محتاط و دارای قدرت مدیریت بالا بود. او برخلاف بسیاری از زنان دربار که تنها در چهارچوب اندرونی نقش داشتند، در عرصههای مالکیت، عمران، و فعالیتهای اجتماعی نیز فعال بود. ازدواج او با ناصرالدینشاه اگرچه باعث شد در سایه قدرت پادشاه قرار گیرد، اما حضور مستقل او در عرصه اقتصادی و اجتماعی، نامش را تا امروز زنده نگه داشته است.
داراییها و املاک منیرالسلطنه
در دوران قاجار، اعیان و درباریان معمولاً زمینهایی در جنوب و مرکز تهران در اختیار داشتند. یکی از این زمینها، که بعدها به نام منیریه شناخته شد، متعلق به منیرالسلطنه بود. او این منطقه را توسعه داد، خانههایی در آن ساخت، و با حمایت مالی خود زمینهساز رشد این محله شد. در آن زمان، منیریه یکی از محلههای اعیاننشین تهران محسوب میشد و محل سکونت بسیاری از رجال حکومتی و درباریان بود.
چرا منیریه؟
املاک و زمینهای این منطقه در اصل بخشی از هدایایی بود که ناصرالدینشاه قاجار به منیرالسلطنه اهدا کرده بود.
در دربار قاجار رسم بود که شاه، زمینها و مستغلات وسیعی را به همسران یا فرزندان محبوبش واگذار کند، به ویژه اگر آن همسر، مادر یکی از شاهزادگان مهم مانند کامرانمیرزا نایبالسلطنه (پسر ناصرالدینشاه از منیرالسلطنه) بود. کامرانمیرزا خود از چهرههای سیاسی مهم زمان قاجار بود و این مسئله موقعیت مادرش را تثبیت میکرد. او فرزند محبوب ناصرالدین شاه بود و به مقام نائب السلطنه رسید؛ علاقه شاه به کامران میرزا به حدی بود که اگر مادرش از خاندانی غیر قاجاری نبود، کامران میرزا قطعاً به ولایتعهدی میرسید. منیر السلطنه از خاندان معمارباشیان بود.
او پس از مالکیت، به توسعه و ساخت و ساز در آن منطقه پرداخت.
پس از فوت او، مردم منطقه برای احترام به مالک قدیمی این زمینها و البته نفوذ خانوادگیاش در دستگاه سلطنتی، آن را منیریه نامیدند؛ یعنی سرزمین منیر.
خانه مشهور مینایی، منزل منیرالسلطنه در محله منیریه تهران
شخصیت و سبک زندگی
از منیرالسلطنه در خاطرات درباریان به عنوان زنی متین، مصمم و دوراندیش یاد شده. او برخلاف بسیاری از زنان دربار که تنها در چارچوب رقابتهای اندرونی تعریف میشدند، با سرمایهگذاری، اداره املاک و ساخت خانه و بازار، خود را به عنوان زنی دارای استقلال و تفکر اقتصادی مطرح کرد.
حتی گفته میشود که برخی از خانههای قدیمی منیریه تا مدتها با تأسیسات و معماری خاص متعلق به دوران قاجار باقی مانده بودند که توسط مهندسان زیر نظر منیرالسلطنه ساخته شده بودند.
امروز محلهٔ منیریه یکی از قدیمیترین و اصیلترین محلههای تهران است که تاریخچهای پربار از دوران قاجار تا امروز دارد. این محله که در منطقهٔ ۱۱ شهرداری تهران واقع شده، از گذشته تا کنون تغییرات زیادی را تجربه کرده و همچنان بافت تاریخی و فرهنگی خود را حفظ کرده است.
بافت شهری و تحولات معماری
در دوران قاجار، منیریه با باغها و عمارتهای سرسبز خود شناخته میشد. با گذشت زمان و به ویژه در دوران پهلوی، این محله دستخوش تغییرات زیادی شد. بافت سنتی آن به تدریج جای خود را به ساختمانهای مدرن داد، اما همچنان برخی از خانههای قدیمی، مساجد و زورخانهها در این منطقه باقی ماندهاند و یادآور گذشتهٔ تاریخی آن هستند.
منیریه امروز؛ مرکز تجاری و ورزشی
امروزه، منیریه به عنوان یکی از قطبهای مهم تجاری و ورزشی تهران شناخته میشود. وجود فروشگاههای متعدد لوازم ورزشی، این محله را به مقصدی محبوب برای ورزشکاران و علاقهمندان به ورزش تبدیل کرده است. مراکز خرید متنوع و باشگاههای ورزشی به پویایی این منطقه افزودهاند.
جاذبههای فرهنگی و تاریخی
منیریه با داشتن مکانهای تاریخی مانند مسجد جامع منیریه و خانههای قدیمی، همچنان جذابیتهای فرهنگی خود را حفظ کرده است. علاوه بر این، وجود مراکز فرهنگی، کافهها و رستورانهای محلی، فضایی مناسب برای فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی فراهم کرده است.
موقعیت جغرافیایی و دسترسیها
محلهٔ منیریه در مرکز تهران واقع شده و از شمال به چهارراه سپه، از جنوب به خیابان فرهنگ، از شرق به خیابان ولیعصر و از غرب به خیابان کارگر جنوبی محدود میشود. این موقعیت استراتژیک، دسترسی آسان به سایر نقاط شهر را فراهم کرده و با وجود ایستگاههای مترو و خطوط اتوبوسرانی، امکان استفاده آسان از حمل و نقل عمومی را به ساکنان میدهد.
محلهٔ منیریه با تاریخچهای غنی و بافتی متنوع از گذشته تا امروز، یکی از محلههای منحصر به فرد و اصیل تهران است. ترکیب معماری سنتی و مدرن، مراکز تجاری و ورزشی، و جاذبههای فرهنگی، این منطقه را به مکانی جذاب برای زندگی و بازدید تبدیل کرده است.
چه زشته