انعطاف پذیری در محدودیت هستهای؛ پیشنهاد از سوی ایران!!
نرمش قهرمانانه یا عقب نشینی جانانه؟ تخت روانچی به تعلیق برنامه هستهای رضایت داد؟
اظهارات اخیر مجید تخت روانچی مبنی بر موافقت ایران با محودیت هستهای در قبال حذف کامل تحریمها، واکنش جناحهای اصول گرا را برانگیخته است.
شایانیوز- مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران، در گفتگویی با خبرگزاری کیودو ژاپن (Kyodo) اعلام کرد که تهران حاضر است در ازای لغو تحریمهای امریکا، در سطح و ظرفیت فعالیتهای هستهای خود برای دورهای مشخص محدودیشتپذیر باشد. او تأکید کرد که این پیشنهاد به طور مشخص در چارچوب یک توافق برد–برد و عادلانه مطرح میشود.
با این حال، او همزمان تأکید کرد که توقف کامل غنیسازی اورانیوم مطلقاً قابل مذاکره نیست. به بیانی شفاف: «اگر ایالات متحده بر غنیسازی صفر اصرار کند، هیچ توافقی در کار نخواهد بود».
انعطافپذیری در محدودیت هستهای مشروط؛ دفاع از خط قرمز «غنیسازی صفر»
در اظهاراتی پررنگ، تختروانچی همچنین از آنچه در مذاکرات اخیر «تظاهر امریکا به دیپلماسی در حین اجرای حملات نظامی» خواند انتقاد کرد و گفت که برای ادامه گفتگوها امریکا باید تضمین دهد که از تکرار حمله جلوگیری میکند؛ در غیر این صورت، امکان صادقانه بودن مذاکرات فراهم نخواهد شد.
واکنش کیهان: تن دادن به محدویت؟!
روزنامه کیهان، که معمولاً مواضع جناح اصولگرا را بازتاب میدهد، در ستون گفت و شنود خود واکنش تندی به اظهارات تختروانچی نشان داد و چنین نوشت:
«یعنی به خواسته قلدرمآبانه و غیرقانونی امریکا تن بدهیم؟! امریکا میداند فعالیت هستهای ما صلحآمیز است و آژانس هم بارها تأیید کرده. چرا باید به امریکا باج بدهیم؟!»
این روزنامه همچنین با نگاهی طعنهآمیز به توافق برجام، گفت: «آن زمان هم میگفتند توافق برد–برد است، اما بعد معلوم شد همه چیزمان را بردند و تحریمها را هم دوبرابر کردند!»
این نوع واکنش، علاوه بر آنکه فضای داخلی را ملتهب میکند، به وضوح نشان دهنده شکاف عمیق بین جناحهای سیاسی و دیدگاههای متفاوت درباره تعامل با غرب است.
زوایای پنهان چرخش در رویکرد
پذیرش محدودیتهای موقت و اعلام تمایل به انعطاف در ظرفیت غنیسازی اورانیوم، برای اولین بار، بیانگر این است که دولت ایران ضمن حفظ حقوق هستهای خود، به دنبال یافتن راهی برای کاهش فشار تحریمهاست. این تغییر ادبیات، اگرچه با واکنشهای تند اصولگرایان همراه بوده، اما نشان دهنده یک ارزیابی واقعبینانه از وضعیت کنونی اقتصاد و سیاست خارجی کشور است؛ شرایطی که ادامه سیاستهای پیشین، بدون انعطاف و مذاکره، میتواند به تشدید انزوای بینالمللی و فشارهای اقتصادی بیشتر منجر شود.
تحلیل دقیقتر این رویکرد جدید نشان میدهد که مقامات دیپلماتیک ایران، با تغییر ادبیات و پذیرش محدودیتهای موقت، درصدد ایجاد یک فشار متقابل به طرف آمریکایی هستند: از یک سو اعلام میکنند که محدودیتها موقت و تحت شرایط مشخص خواهد بود، از سوی دیگر به صراحت خواستار تضمین عدم حمله یا اقدامات متقابل آمریکا شدهاند. این رویکرد، در واقع یک تلاش برای کاهش ریسک داخلی و بینالمللی همزمان است؛ تلاش برای جلب رضایت افکار عمومی و نخبگان اقتصادی و سیاسی در داخل و همزمان ارائه سیگنالهایی به جامعه بینالملل مبنی بر جدیت ایران در مذاکره.
با این حال، پیامدهای داخلی این تغییر رویکرد، نشان میدهد که ایران در یک بحران پیچیده تصمیمگیری قرار دارد؛ جایی که فشار اقتصادی و اجتماعی، ضرورت انعطاف را به مقامات تحمیل کرده، اما همان فشارها، مخالفت اصولگرایان و رسانههای تندرو را نیز تشدید کرده است. در این میان، سؤال اساسی این است که آیا ایران قادر خواهد بود از این رویکرد جدید، به یک توافق متوازن دست یابد که نه تنها فشارها را کاهش دهد، بلکه منافع ملی و مشروعیت داخلی را نیز حفظ کند.
در نهایت، اظهارات اخیر تختروانچی بیش از آنکه صرفاً یک گزارش دیپلماتیک باشد، نمایانگر یک نقطه عطف در سیاست خارجی ایران است؛ جایی که نیاز به انعطاف، فشارهای داخلی و تجربه تاریخی برجام، همگی دست به دست هم دادهاند تا ادبیات و تاکتیک دیپلماتیک ایران تغییر کند و نشان دهند که حتی در سختترین شرایط، ایران میتواند با حفظ خطوط قرمز خود، رویکردی واقعبینانه و راهبردی اتخاذ کند.
ایران اکنون در موقعیتی قرار دارد که باید بین حق خود در غنیسازی، حفظ توان و استقلال هستهای و فشارها و تحریمهای اقتصادی تعادل برقرار کند. پیشنهاد محدودیت موقت در برابر لغو تحریمها، اگرچه تاکتیکی عملی است، اما پذیرش آن بدون تضمین عملی و پاسخ روشن امریکا، میتواند به زیان ایران تمام شود.
از سوی دیگر، واکنش کیهان به این پیشنهاد نشان میدهد که در داخل ایران گروههایی هستند که حتی کوچکترین عقب نشینی را مستمسکی برای تقبیح هر گونه تصمیم به مذاکره و دیپلماسی و هشدار نسبت به آینده میدانند.
به نظر میرسد مذاکرات آینده به ویژه در سطح فنی تعیین کننده خواهد بود که آیا زمینهای برای توافق جدید با تضمینهای واقعی فراهم میشود یا احتمال گسترش تنشها تسریع خواهد یافت. اینکه اظهارات اخیر مجید تخت روانچی در مسیر پیشگیری از جنگ مجدد گامی مؤثر خواهد بود یا خیر را فقط زمان و البته رویکرد امریکا مشخص میکند.
دیدگاه تان را بنویسید