آژیر خطر صنعت خودرو به صدا درآمد؛ ماجرا چیست؟

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به وضعیت صنعت خودروی کشور پرداخته است و ضمن برشمردن مشکلات این صنعت، چند راهکار برای برون‌رفت از این شرایط پیشنهاد داده است.

به‌گزارش «شایانیوز» به نقل از تجارت نیوز مشکلاتی که این مرکز در گزارش خود به آنها اشاره کرده همان مشکلات همیشگی است. مواردی مانند آشفتگی قیمت خودرو، عدم دسترسی مصرف‌کننده به خرید با قیمت مصوب کارخانه، ایمنی و کیفیت نامناسب خودروهای تولیدی و زیان انباشته حدود ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی دو خودروساز بزرگ کشور.

مشکلاتی که سبب شده نه تولیدکننده از روند بازار راضی باشد و نه مصرف‌کننده. اما به نظر می‌رسد که وضعیت صنعت خودروسازی بدتر از همیشه است و حالا مرکز پژوهش‌های مجلس هشدار داده که صدای زنگ خطر در این صنعت بلندتر از همیشه به گوش می‌رسد و لزوم چاره‌اندیشی فوری و به هنگام را بیش از پیش مورد تاکید قرار می‌دهد.

تاثیر قیمت‌گذاری دستوری بر بازار خودرو

آنچه در این گزارش بر آن تاکید شده را در ادامه می‌خوانید:

۱- مهم‌ترین مشکل کنونی صنعت خودرو قیمت‌گذاری دستوری است که هم باعث زیان تولیدکننده شده و هم باعث رواج فعالیت‌های سودجویانه. نتیجه نهایی هم این بوده که خودروساز از کیفیت خودرو کاسته و صنعت خودرو قدرت رقابت‌پذیری خود را از دست داده است. در نتیجه این گزارش تاکید می‌کند که در شرایط فعلی باید در شیوه قیمت‌گذاری بازنگری انجام شود.

۲- قراردادها و آنالیز قیمت قطعات در بستری شفاف با ملاحظات بعضاً محرمانگی مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرد چون این موضوع می‌تواند در کاهش قیمت تمام شده محصولات موثر باشد.

۳- راهکار دیگر عرضه تدریجی بخشی از خودروها (کم تیراژ) به قیمت‌های بازاری به‌عنوان نمونه از طریق بورس کالاست که شفافیت لازم را دارد.

۴- راهکار بعدی واردات خودروی نو و کارکرده به کشور است.

۵- پیشنهاد مطرح شده دیگر، اصلاح ساختار مدیریت و مالکیت این دو خودروساز بزرگ کشور است. در این گزارش تاکید شده با اینکه سهم دولت از این دو خودروساز به حداقل رسیده است (۳/۱۷ درصد در شرکت سایپا و حدود ۷/۵ درصد در شرکت ایران خودرو) اما به دلیل اینکه شرکت‌های زیرمجموعه خودروسازان اقدام به خرید سهام شرکت اصلی کرده‌اند و بخشی از سهام خودروسازان در اختیار شرکت‌های دولتی قرار دارد کماکان دولت کنترل شرکت‌های خودروسازی را در اختیار دارد.

آمار عجیب از خودروهای اسقاطی

بخش مهم و تاکید دیگر این گزارش بر لزوم اسقاط خودروهای فرسوده است. در این گزارش آمار جالبی در این خصوص منتشر شده است. طی سالیان اخیر معافیت خودروسازان داخلی از گواهی اسقاط از یکسو و ممنوعیت واردات خودرو از سوی دیگر منجر به کاهش چشمگیر اسقاط خودرو شده است. این در حالی است که در حال حاضر در کشور بیش از ۳ میلیون خودرو در سن مرز فرسودگی هستند که بیانگر ضرورت اقدام جدی در این خصوص است.

در حال حاضر میزان مصرف بنزین کشور به بیش از ۱۱۰ میلیون لیتر در روز رسیده و از میزان متوسط تولید پیشی گرفته است. با توجه به روند کند افزایش تولید بنزین در کشور و رشد سالانه ۵ الی ۱۰ درصدی مصرف بنزین در صورت تداوم شرایط فعلی کشور به واردکننده بنزین تبدیل خواهد شد. همچنین در سال ۱۴۰۰ میانگین عمر ناوگان وسایل نقلیه عمومی باری کشور بیش از ۱۹ سال بوده است. مصرف سوخت کامیون‌های فرسوده با عمر بالای ۲۵ سال در هر ۱۰۰ کیلومتر حدود ۶۰ لیتر است.

این آمار ضرورت اسقاط این خودروها و خروج آنها از چرخه فعالیت را ضروری می‌کند اما مساله مهم این است که میزان تولیدات کشور در حدی نیست که به این زودی بتوان سه میلیون خودروی فرسوده را اسقاط کرد.