چند نوع از نماهای ساختمانی مورد استفاده در ایران

نماهای ساختمانی، به مثابه جلوه‌هایی از شخصیت بناهایی هستند که همه روزه با آنها سر و کار داریم. آنها با محیط اطراف خود تعامل داشته و فرهنگ شهرنشینی را تحت ‌تاثیر قرار می‌دهند. به این ترتیب، وجود بناهایی با نمای زیبا و متوازن، در شکل‌گیری شهرهایی با جلوه‌های موثر و هارمونیک، بی‌اندازه موثر است.

در این مطلب:

• به تاثیر متقابل فرهنگ بر نماهای ساختمانی در ایران می‌پردازیم.
• نماسازی ساختمان در کشورمان را با کاربرد مصالح بومی و اقتضای محیط مورد بررسی قرار می‌دهیم.

تاثیر فرهنگ بر نمای ساختمان در ایران

نمای ساختمانی که در آن زندگی می‌کنیم، تاثیر شگرف و باورنکردنی بر ما و روحیات‌مان دارد. اینکه هنگام ورود و خروج از محل زندگی خود، با چه جلوه‌هایی روبرو باشیم، می‌تواند تمام روز ما را شکل دهد.

جلوه عمیق‌تر این تاثیرات را می‌توان در تاثیر اجتماعی مشاهده نمود که نماهای ساختمانی بر محیط و شکل‌گیری آن دارند.

در ایران نیز، نماسازی ساختمان تاثیر عمیق و متقابلی بر فرهنگ و روش زندگی مردم دارد. بیشترین جلوه آن را هم می‌توان در نماهای بومی شهرهای سنتی ایران مشاهده نمود. از خانه‌هایی با نمای آجری و کاشی‌کاری‌های زینتی شهرهای کویری، تا سنگ‌ نماهای شمالی و دیگر نمونه‌ها، همگی دارای ریشه‌های فرهنگی و اقلیمی هستند.

در ایران چه نماهایی بیشتر مورد استفاده هستند؟

کشور ما هم مانند سایر نقاط، با ورود موج مدرنیته همه چیز از جمله نماهای ساختمانی تحت تاثیر قرار گرفته، دستخوش تغییرات زیادی شد. هرچند، در نماهای جدید هم، ردپای فرهنگ و سنت تا حد زیادی قابل مشاهده است.

اگر انواع نما را در دو دسته بزرگ مدرن و کلاسیک جا دهیم، باید اذعان کرد هر دو نوع این نما در همه مدل‌ها و طرح‌های متنوع خود، در ایران اجرا شده و مورد استقبال قرار گرفته است. هرچند انواع کلاسیک پرطرفدارتر بوده و بیشتر جنبه اجرایی دارند.

بسیاری از بناهای مسکونی در ایران، دارای نماهای ساختمانی کلاسیک با متریال متنوع و جدید هستند. اجرای نمای رومی و تمام سنگ نیز، در یک دوره زمانی خاص بسیار پرطرفدار بوده و به کرات اجرا شده است.

اما این همه، به معنای عدم اجرای طرح‌های ساختارشکن و مدرن در بناهای ایرانی نیست. این روزها جلوه‌های زیبایی از ساخت بناهای ایرانی با نمای بیرونی مدرن و متمایز را، در نقاط مختلف کشور می‌توان دید.

جلوه تازه ای از نمای ساختمان: متریال کلاسیک، اجرای مدرن!

در نگاهی تازه از زاویه‌ای متفاوت به صنعت نمای ساختمان، جنبه‌های متفاوتی از این صنعت جذاب را کشف می‌کنیم. از نقطه‌ نظر کاربرد، می‌توان مصالحی با متریال سنتی و شیوه‌های اجرای جدید را مورد بازبینی قرار داد. نمونه‌ای از این شیوه در استفاده متفاوت از سنگ‌های زینتی مصرفی در نماهای ساختمانی مدرن مشاهده می‌شود.

کاربرد چوب و شیشه به‌عنوان مواد اولیه در نمای ساختمان نیز، داستانی مشابه دارد. در فاصله زمانی نه‌چندان دور، برش‌هایی از چوب درختان با کمترین میزان پیرایش در بخش‌های مختلف ساختمان‌های سنتی، مانند سقف و پنجره‌ها، کاربرد داشتند. امروزه اما، چوب یکی از متریال محبوب در نمای خشک ساختمان، البته با متد کاربردی بسیار متفاوت است. دریافت تاثیر و تاثرات و ملاحظات زیست محیطی هم، در این مورد بی‌تاثیر نبوده است.

یکی از دغدغه‌هایی که در زمینه ساختمان سازی وجود دارد، هزینه‌های مربوط به نما و رویه ساختمان است. در قدیم برای اینکه نماسازی ساختمان‌ها را انجام دهند، از ملات و مصالح استفاده می‌کردند. استفاده کردن از ملات علاوه بر اینکه تا حدودی مقاومت یک ساختمان را در برابر تکان، زلزله یا فشار کم می‌کند؛ گاها هزینه‌های اضافی به دنبال دارد. با گذشت زمان، تحقیقات زیادی پیرامون ساختمان سازی و نما ساختمان انجام شد و نمونه‌های مختلفی از نما ساختمان به وجود آمدند که یکی از آن‌ها نما سرامیک خشک یا نما پرسیلانی خشک بود. نما سرامیک خشک یا نما پرسیلانی خشک به دلیل ویژگی‌های مثبتی مانند قیمت، استحکام بالا، مقاومت در برابر خوردگی و … توانستند جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص دهند. بعد ها به برسی روش های اجرا و طراحی نماهای سرامیکی و پرسیلانی خشک خواهیم پرداخت و این موضوع را برای شما بازتر خواهیم کرد.

تاثیر نمای ساختمان بر شرایط داخلی

لابد شما هم تاکنون به تاثیر نماهای ساختمان بر اوضاع داخلی آن توجه کرده‌اید. مواردی مانند نورگیر بودن نما، عایق بودن آن نسبت به صدا، رطوبت و دما و موارد بی‌شماری از این قبیل، همه در ابتدای امر تنها بخشی از نمای بیرونی ساختمان به‌شمار می‌آیند. در حالی که عملا بر شرایط زندگی، تاثیرات عمیقی دارند.

استفاده از مصالح بومی هر منطقه نیز، از همین جهت مثبت و مفید است که نتیجه نهایی را با اوضاع همان منطقه بهتر وفق می‌دهد.

برای مثال در شهرهای شمالی ایران که دارای آب و هوای مرطوب و بارانی هستند اشعه مفید آفتاب کمتر در دسترس بوده و امکان استفاده از آن، تنها در شرایط ویژه‌ای امکان‌پذیر است. برای فراهم آوردن این شرایط، لازم است تا نماهای ساختمانی ویژه‌ای در بنا بکار رود. مانند استفاده بیشتر از شیشه برای ورود نور بیشتر در ساختمان که البته باید با مراعات نکاتی در مورد عایق بودن بنا نسبت به رطوبت همراه باشد.

در مناطق مرکزی و کویری ایران، اوضاع درست برعکس است. نور شدید و همیشگی آفتاب در این مناطق، باید با اصول مهندسی مهار شده و باد و گرمای هوا نیز از ورود به بنا منع شود. نمای ساختمانی مناسب و برگزیده می‌تواند در این مورد بسیار راهگشا باشد.

کلام آخر

در پایان بار دیگر بر تاثیر عمیق نماهای ساختمانی در جلوه‌های شهرنشینی و نیز اوضاع داخلی ساختمان تاکید کرده و یادآور می‌شود استفاده از متریال بومی می‌تواند مسیر نماسازی را به سمت نتایج بهتری سوق دهد. در ایران نیز مانند سایر نقاط فرهنگ و نحوه زندگی، بر شیوه اجرای این بخش از ساختمان موثر است.