شاخص دلار (DXY) چیست و چه تاثیری بر بازارهای جهانی دارد؟
راهنمای کامل شاخص دلار DXY؛ با ترکیب، نحوه محاسبه و تاثیر آن بر طلا، بورس و ارزهای دیجیتال آشنا شوید. تحلیل بازارهای جهانی با DXY.
در دنیای اقتصاد و بازارهای مالی، اصطلاحات زیادی وجود دارد که هر روز در اخبار میشنویم، اما شاید معنای دقیق آنها را ندانیم. یکی از مهمترین این اصطلاحات، «شاخص دلار» یا DXY است. این شاخص نه تنها برای معاملهگران حرفهای، بلکه برای هر کسی که سرنوشت اقتصاد جهانی برایش مهم است، یک معیار حیاتی به شمار میرود.
اما شاخص دلار DXY دقیقا چیست، از چه اجزایی تشکیل شده و چرا تغییرات آن میتواند بر قیمت طلا، بازار سهام و حتی ارزهای دیجیتال تاثیر بگذارد؟ در این گزارش از شایا نیوز، به زبان ساده به این سوالات پاسخ میدهیم.
شاخص دلار (DXY) به زبان ساده چیست؟
شاخص دلار (U.S. Dollar Index یا DXY) یک معیار برای سنجش ارزش دلار آمریکا در برابر سبدی از شش ارز معتبر جهانی است.
تصور کنید DXY مانند شاخص کل بورس برای دلار است. همانطور که شاخص بورس میانگین وزنی از سهام شرکتهای بزرگ است، شاخص دلار نیز میانگین وزنی ارزش دلار در برابر ارزهای شرکای تجاری اصلی ایالات متحده است. این شاخص در سال ۱۹۷۳ با مقدار پایه ۱۰۰ ایجاد شد.
- اگر DXY بالای ۱۰۰ باشد، به این معنی است که دلار آمریکا نسبت به سال ۱۹۷۳ تقویت شده است.
- اگر DXY زیر ۱۰۰ باشد، به این معنی است که دلار آمریکا تضعیف شده است.
سبد ارزی شاخص دلار از چه تشکیل شده است؟
ارزش DXY بر اساس فرمولی پیچیده از شش ارز زیر و با وزنهای مشخص محاسبه میشود:
- یورو (EUR): ۵۷.۶٪
- ین ژاپن (JPY): ۱۳.۶٪
- پوند بریتانیا (GBP): ۱۱.۹٪
- دلار کانادا (CAD): ۹.۱٪
- کرون سوئد (SEK): ۴.۲٪
- فرانک سوئیس (CHF): ۳.۶٪
همانطور که میبینید، یورو با داشتن بیش از نیمی از وزن این سبد، بیشترین تاثیر را بر شاخص دلار دارد.
چرا DXY برای همه ما مهم است؟ تاثیر بر بازارهای مختلف
حرکت شاخص دلار مانند موجی است که میتواند تمام قایقها را در اقیانوس اقتصاد جهانی تکان دهد. در ادامه تاثیر آن بر بازارهای مختلف را بررسی میکنیم.
۱. تاثیر بر کالاها (طلا، نفت و...)
این مهمترین و مستقیمترین تاثیر DXY است. قیمتگذاری اکثر کالاهای اساسی در جهان، از جمله طلا و نفت، بر اساس دلار آمریکا انجام میشود. به همین دلیل، رابطهای معکوس بین شاخص دلار و قیمت کالاها وجود دارد:
- وقتی DXY بالا میرود (دلار قوی میشود): برای خرید یک اونس طلا یا یک بشکه نفت، به دلار کمتری نیاز است. در نتیجه، قیمت طلا و نفت تمایل به کاهش دارد.
- وقتی DXY پایین میآید (دلار ضعیف میشود): قیمت کالاها تمایل به افزایش پیدا میکند.
۲. تاثیر بر ارزهای دیجیتال (بیتکوین و...)
بازار ارزهای دیجیتال نیز اغلب رابطهای معکوس با شاخص دلار دارد. بیتکوین توسط بسیاری به عنوان یک "دارایی امن دیجیتال" یا جایگزینی برای دلار در زمان ضعف آن دیده میشود. بنابراین:
- یک شاخص دلار DXY صعودی، معمولا فشار فروش را بر روی بیتکوین و سایر رمزارزها افزایش میدهد.
- ضعیف شدن دلار، میتواند سرمایهها را به سمت بازار کریپتو سوق دهد.
۳. تاثیر بر بازارهای سهام
رابطه DXY با بازار سهام کمی پیچیدهتر است. یک دلار بسیار قوی همیشه برای بورس آمریکا خوب نیست، زیرا باعث میشود شرکتهای چندملیتی آمریکایی که در خارج از کشور درآمد دارند، هنگام تبدیل آن به دلار، سود کمتری شناسایی کنند. همچنین، صادرات آمریکا گرانتر و در نتیجه رقابتپذیری آنها کمتر میشود.
۴. تاثیر بر اقتصادهای نوظهور
بسیاری از کشورها و شرکتهای بزرگ در اقتصادهای نوظهور، بدهیهای خود را به دلار آمریکا دریافت کردهاند. زمانی که دلار قوی میشود، بازپرداخت این بدهیها برای آنها بسیار سنگینتر شده و میتواند منجر به بحرانهای اقتصادی شود.
چگونه از DXY در تحلیلهای خود استفاده کنیم؟
- به عنوان یک ابزار تایید: اگر قصد خرید جفتارز EUR/USD را دارید (یعنی انتظار دارید یورو قوی و دلار ضعیف شود)، یک نگاه به نمودار DXY میتواند تحلیل شما را تایید یا رد کند. یک DXY نزولی، تایید خوبی برای این معامله است.
- به عنوان یک دماسنج ریسک: حرکات شدید و ناگهانی در شاخص دلار، معمولا نشاندهنده تغییرات بزرگ در احساسات سرمایهگذاران جهانی است. افزایش سریع DXY اغلب به معنای "فرار به سمت دارایی امن" و وجود ترس در بازارهاست.
جمعبندی
شاخص دلار DXY یک عدد ساده نیست، بلکه یک ابزار تحلیلی قدرتمند و یک فشارسنج برای سلامت اقتصاد جهانی است. درک رابطه آن با سایر بازارها به شما کمک میکند تا با دیدی وسیعتر به تحلیل بپردازید و تصمیمات مالی هوشمندانهتری بگیرید. از این پس، هرگاه در اخبار نام DXY را شنیدید، میدانید که این شاخص چه داستان مهمی را روایت میکند.
