ابنیه تاریخی؛ آلیس در سرزمین عجایب/شهر زیرزمینی مخوف در کاشان که با دیدنش شاخ درمیاری

شایانیوز- لحظه‌ای را تصور کنید که سپاهیان دشمن و مهاجمان وارد یک شهر می‌شوند. تجسم کنید که غذاها بر روی اجاق‌ها در حال پختن‌اند. لباس‌ها روی بند آویزان شده‌اند و خلاصه همه چیز حکایت از زندگی دارد؛ اما هیچ‌کس در شهر نیست و صدای حرکت هیچ جنبنده‌ای به گوش نمی‌رسد! پس مردم کجا رفته‌اند؟! کسی تصورش را هم نمی‌کند که زندگی زیر شهر جریان داشته باشد.

ایده هوشمندانه!

در نوش آبادِ کاشان، شهری وجود دارد که زیر زمین ساخته شده است. این شهر مخفی در حقیقت یک ساختار نظامی و دفاعی منحصر به فرد است  که به قصد امنیت ساکنان شهر و حفاظت از جان و مال آنان در مواقع ناامنی و مقابله با دشمن طراحی شده نه برای زندگی دائمی. و به عنوان بزرگترین شهر زیرزمینی جهان از آن یاد می‌شود. این شهر که با نام «اویی» نیز آن ‌را می‌شناسند، متشکل از اتاق‌ها، راهروها، چاه‌ها و کانال‌های متعدد است و چاه‌کن‌های ماهر، آن را درون زمین، حفاری کرده‌اند. وسعت این شهر بیش از 15000 مترمربع است. البته در دوره‌هایی هم به سکونتگاهی مرموز برای مهاجمان تبدیل شده بود.

این شهر امروزه پذیرای گردشگران از تمام نقاط ایران و جهان است.

ثبت ملی: این اثر در سال 1385 با شماره 15816 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

موضوع از کجا شروع شد؟

سال ۱۳۸۱ بود که شخصی در محدوده نوش‌آباد کاشان در منزل شخصی‌اش مشغول حفر چاه فاضلاب بود که هنگامی که به عمق ۲ متری رسید ناگهان به دروت شهری دیگر پرتاب شد، به دلیل اینکه دهانه‌ چاه دقیقاً روی ورودی یکی از پناهگاه ها قرارگرفته بود.

قدمت و پیشینه

طبق کشفیات و تحقیقات باستان‌شناسی، این شهر متعلق به دوره‌ ساسانیان است. حملات اعراب، افغان‌ها، سلاجقه، حسین کاشی (یاغی و غارتگر زمان قاجار) و حمله‌ راهزنان در زمان برداشت محصول از علل ساخت این شهر و پناه گرفتن مردم در این پناهگاه بوده است.

نام دیگر: اویی!

واژه «اویی» رمزی بوده که هنگام ورود به پناهگاه گفته می‌شد. افرادی که از ورودی‌های مختلف به این شهر زیرزمینی پناه می‌آوردند چنانچه این اسم رمز را نمی گفتند، دشمن تلقی می‌شدند و نگهبانان، آنها را می‌کشتند.

وسعت و امکانات

ورود مردم به این پناهگاه از مسیرهای مخفی در تنور خانه‌ها یا اصطبل‌ها صورت می‌گرفت. از آن جایی که مدت زمان پنهان ماندن مشخص نبوده، تدابیری برای گذران زندگی داشتند از جمله: دسترسی به قنات‌ها، انبار آذوقه و استوانه‌های مناسب برای تهویه. امنیت این شهر بسیار بالا بوده و برای جلوگیری از ورود دشمن در راهروهای مختلف تله گذاشته‌ بودند.

این شهر زیرزمینی مانند یک شهر کامل روی زمین بوده است. معابر، سردخانه‌ها، آبادی‌ها، انبارها، اتاق‌های متعدد، حمام و سرویس بهداشتی داشته و در ۳ طبقه ساخته شده بوده است. البته تمامی شهر هنوز کشف نشده و پذیرای مهمانان نیست. جنس خاک استفاده شده در این شهر منحصر به فرد، ترکیبی از رس و سیلیس است که در برابر زلزله مقاوم بوده ولی نسبت به آب ‌و هوا آسیب‌پذیر است.

باید و نبایدهای بازدید از شهر زیرزمینی

بازدید از شهر زیرزمینی نوش‌آباد، تجربه‌‌ای تکرار نشدنی از سفر به تاریخ است اما برای بازدید باید به محدودیت‌هایی مثل پله‌های بلند، عدم وجود نور کافی و وجود معابر تنگ و پرپیچ و خم توجه کرد. بنابراین افرادی که مشکلات جسمی-حرکتی و یا بیماری قلبی دارند یا از اضطراب فضای بسته رنج می‌برند، باید در نظر داشته باشند که این جاذبه گردشگری برای آن‌ها مناسب نخواهد بود. مضاف بر  اینکه دارای راهروهای تنگ و پر پیچ و خم است که البته به جهت شکست دادن دشمنان بوده که ناچار باشند سینه خیز راه بروند و به دام تله‌ها بیفتند.

بهترین زمان بازدید

برای سفر به شهر زیرزمینی نوش‌آباد این نکته را در نظر داشته باشید که به علت مجاورت این شهر با کویر مرکزی ایران،  آب و هوای آن گرم و خشک است و بهترین زمان سفر به این منطقه، بهار، پاییز و زمستان است.

امکانات رفاهی

متأسفانه در این ناحیه هنوز هتلی ساخته نشده است اما اقامتگاه‌های بوم‌گردی، خانه و سوئیت برای اسکان مسافرین موجود است. همچنین جاذبه‌های گردشگری دیگری مثل قلعه خشتی نوش آباد (قلعه سی زان)، آب انبارها، مسجد جامع و مسجد علی نوش آباد و خانه تاریخی شترخان  نیز در این منطقه وجود دارند و پذیرای گردشگران هستند.