پشت پرده قطعی برق در تهران چیست؟
پشت پرده قطعی برق در تهران چیست؟ آیا عامل قطعی ها و خاموشی های تهران استخراج بیت کوین است؟
قطع گاز و برق این روز ها در ایران خبر ساز شده است. آلودگی شدید هوا، قطع شبانه برق در معابر تهران و ترافیک سنگین شهری موجب انتقاد فراوان شهروندان شده است. در این میان مسئولان توضیحات متفاوتی برای قطع برق و گاز به رسانه‌ها داده‌اند و ماجرا گاهی به تکذیب گفته‌های یکدیگر رسیده است.
در شرایطی که شرکت توانیر اعلام کرده قطع برق به دلیل کاهش سوخت رسانی به نیروگاه ها بوده است، شرکت ملی گاز این ادعا را رد کرده و گفته است نه تنها گاز نیروگاه ها قطع نشده که امسال گاز تحویلی نیروگاه ها بیشتر شده است.
در این میان برخی ادعا ها حاکی از استخراج رمزارزها و ارتباط آن با قطع برق است. گرچه برخی هم این ادعا را رد می کنند اما آنچه که در این میان پرسش است اتفاق عجیبی است که باعث از مدار خارج شدن چند نیروگاه شده است.
آیا قطعی برق به دلیل استخراج بیت کوین است؟
آیا از خاموشی های ادامه دار تهران و برخی دیگر از کلانشهر ها می‌توان ردپایی از حضور چینی ها در صنعت استخراج بیت کوین پیدا کرد؟ آیا کسری برق ایران به دلیل کارکرد این مزارع استخراج بیت کوین است؟ برای پاسخ به این سوال‌ها، باید به دو ماه پیش بازگشت.
جایی که با شروع «محدودیت‌های تردد شبانه» در سطح شهرها، روشنایی معابر نیز در طول شب، خاموش شد. وزارت نیرو این اقدام را برای جبران کسری برق موجود توصیف کرد و حتی در شبکه دو سیما گفته شد: «گاز به اندازه کافی تحویل نیروگاه ها نشده و این کسری تولید برق را به وجود آورده است و برای کاهش فشار به شبکه توزیع برق چنین تصمیمی گرفته شده است.»
همزمان با این توجیهات برای خاموش کردن روشنایی معابر در طول شب، تهران و برخی کلانشهرها وارد سیکل پیچیده آلودگی هوا شد. البته آلودگی هوا در کلانشهر ها چیز جدیدی نیست و در یک دهه اخیر بارها برخی شهر ها و حتی تهران را به تعطیلی کشانده است. اما این بار در شبکه‌های اجتماعی دلایل دیگری برای آلودگی هوا مطرح شد.
محدودیت در سوخت نیروگاه ها صحت دارد؟
وزارت نیرو می‌گوید: دلیل خاموشی‌ها، محدودیت در سوخت رسانی به نیروگاه هاست. در ایران عمده نیروگاه ها به روش سیکل ترکیبی عمل می کنند. راندمان این نیروگاه ها بنا بر مستندات موجود، بین 55 تا 65 درصد است، اما این مهم نیست. مهم سوخت مورد نیاز این نوع نیروگاه هاست که از گاز طبیعی و سوخت مایع یعنی نفت کوره و (در برخی کشورها زغال سنگ) استفاده می کنند.
نیروگاه های سیکل ترکیبی نسل جدیدی از نیروگاه هاست که جلوی هدر رفت حرارت موجود در گازهای خروجی از توربین‌های گاز را که برای تولید بخار آب و چرخاندن توربین‌ها نیاز است، می گیرند. اگر توربین گاز به صورت سیکل ترکیبی نباشد، گازهای خروجی آن که می‌توانند تا ۶۰۰ درجه سانتیگراد دما داشته باشند، مستقیما وارد هوا شده و انرژی باقیمانده در آنها هدر می رود.
حمله مازوت به تهران
حالا به معادله اصلی می رسیم. در زمستان و همزمان با افزایش استفاده از گاز طبیعی در بخش خانگی، نیروگاه های کشور که با این سوخت قرار است برق تولید کنند با مشکل مواجه می شوند. بنابراین دست به استفاده از سوخت نفت کوره می زنند. اما با افزایش انتقادها نسبت به استفاده از سوخت نفت کوره در نیروگاه ها و آلاینده بودن این سوخت نسبت به گاز طبیعی، مجموعه وزارتخانه های مرتبط با انرژی (نفت و نیرو) به این نتیجه رسیدند که استفاده از سوخت مازوت را در نیروگاه‌ها متوقف کنند.
اما این توقف مصرف مازوت در نیروگاه ها، تبعاتی داشته است. چنانکه بلافاصله پس از قطعی پراکنده برق در پایتخت، شرکت توانیر اعلام کرد که با توجه به محدودیت های ایجاد شده در خصوص سوخت نیروگاه های برق کشور، «متاسفانه تولید برق در برخی نیروگاه‌های کشور متوقف و از مدار خارج شده که این موضوع باعث به وجود آمدن برخی قطعی های برق به صورت پراکنده در سطح شهر پایتخت شده است.»
این اطلاعیه شرکت توانیر را باید در کنار اظهارات رییس سازمان حفاظت محیط زیست گذاشت که گفته بود: «باید بین استفاده از مازوت در نیروگاه ها و آلودگی شدید هوا و البته خاموشی های پراکنده یکی را انتخاب کرد.» به نظر می رسد که با تشدید آلودگی هوا، دولت انتخاب خود را کرده و ترجیح داده کسری برق تولیدی نیروگاه ها را با خاموشی پاسخ دهد.
برقی که هدر می رود
اما این تمام ماجرای کمبود برق در ایران نیست. فرآیند تولید و توزیع برق، با شبکه پیچیده ای انجام می شود که نیروگاه ها بخش ابتدایی آن هستند. برق تولیدی توسط نیروگاه ها باید با شبکه انتقال برق، پست های تنظیم برق و شبکه توزیع همراه باشد که تکنولوژی و تجهیزات این بخش‌ها، همگی با مشکل بزرگی به نام «فرسودگی» مواجهند.
نیروگاه های برق را نمی توان به گونه ای طراحی کرد که در مواقع کاهش میزان مصرف خاموش و در بازه های پرمصرفی روشن شوند، چون به هر حال این نیروگاه ها بر اساس میزان کارکرد، سود اقتصادی و درآمدزایی راه‌اندازی شده اند و روشن و خاموش کردن آنها در مواقع مختلف مصرف به این آسانی ها نیست. ضمن اینکه برخی برآوردها حاکی از این است که با وجود شبکه های انتقال برق فرسوده و قدیمی کنونی چیزی حدود ۱۵ درصد از میزان تولید انرژی برق به صورت روزانه بر اثر فرسودگی ها هدر می‌رود.
از طرف دیگر، سرمایه گذاری فراوان در بحث سد سازی و تکیه بر انرژی برق آبی از دهه 70 تاکنون ادامه دارد. این در حالی است که سیاست سد سازی در مسیر تولید انرژی جهان تغییر یافته و آنچه در ایران در رابطه با تولید برقابی وجود دارد، مدت هاست که منسوخ شده است. در مورد نیروگاه های خورشیدی و اصولا انرژی‌های نو واقعیت این است که در کشور ما انرژی‌ها نو چندان مورد توجه قرار نگرفته است و این انرژی‌ها توجیه اقتصادی چندانی ندارد.
اما قطعی برق چه ارتباطی به بیت کوین دارد؟
اما در روز هایی که کسری تولید برق شرایط سختی را برای وزارت نیرو و شرکت توانیر ایجاد کرده و راهی جز خاموشی معابر در ساعات شب یا خاموشی های پراکنده در طول روز باقی نگذاشته، شبکه های اجتماعی این شبهه را ایجاد کرده اند که برق تولیدی ایران که نسبتا با قیمت گرانی تولید و با ارزان ترین قیمت نیز عرضه می شود؛ صرف استخراج بیت کوین در مزارع وسیع مستقر در مناطق اقتصادی و ویژه شده است.
این مناطق از این جهت مورد هجوم «فارم» های بیت‌کوین قرار گرفته که علاوه بر معافیت مالیاتی از برق، گاز و آب ارزان قیمت نیز بهره مند هستند. این گمانه زنی چقدر درست است؟ ابتدا نگاهی به شرایط استخراج بیت کوین در ایران بیندازیم. گزارش‌ها نشان می دهد ایران با سهم 8 درصدی، سومین کشور دنیا در زمینه استخراج «رمزارزها» است. این حجم بالا از «ماینینگ» رمزارزها نمی‌تواند به صورت خانگی و به صورت غیر مجاز باشد.
در این میان نسیم توکل، کارآفرین و عضو اتاق بازرگانی، با انتشار لوکیشن دقیق یکی از مزارع بزرگ بیت کوین در رفسنجان کرمان نوشت که «چینی ها در این منطقه دست به استخراج بیت کوین و سایر رمزارزها می زنند.» البته این موضوع جدیدی نیست. سرمایه گذاران خارجی قادرند با نرخ برق صادراتی ایران، دست به استخراج بیت کوین بزنند. البته این شرایط برای سرمایه گذاران داخلی هم یکسان است. در حال حاضر نیز چینی ها علاوه بر رفسنجان، در منطقه آزاد ارس نیز مشغول استخراج بیت کوین هستند.
موضع وزارت نیرو
البته سخنگوی شرکت توانیر با گذشت یک هفته از این شایعات، روز گذشته تلاش کرد تا به برخی از این ابهامات پاسخ دهد. مصطفی رجبی مشهدی اصل این موضوع را «تکذیب» نکرد و فقط گفت که «استخراج بیت کوین توسط یک شرکت ایرانی انجام می شود و ممکن است این شرکت یک همکار خارجی نیز داشته باشد. اما این کار بر اساس ضوابط بوده است.» آقای رجبی مشهدی، میزان استفاده این دسته از مشترکان از برق برای استخراج بیت‌کوین را «دو دهم درصد» کل انرژی کشور عنوان کرده است.
سخنگوی توانیر عنوان کرده که «یک هزار و ۶۲۰ مرکز غیر مجاز با ظرفیت نزدیک به ۲۵۰ مگاوات شناسایی شده اند که از این میان بیش از ۵۰۰ مرکز (۳۰ درصد) به کمک گزارش عاملان شناسایی و کشف شده است.» گفته می شود گرفتن مجوز برای استخراج رمزارز برای شهروندان عادی بسیار دشوار است و تا امروز فقط 24 مزرعه مجوز فعالیت گرفته اند.
چند نکته درباره سود بیت کوین در ایران
استخراج بیت کوین ۸۰۰ میلیون تومانی، تنها ۳۶میلیون تومان هزینه دارد. یعنی با وجود سقوط ۲۵ درصدی اخیر ارزش بیت کوین، استخراج یک بیت کوین می تواند سود ۲۲ برابری نصیب ماینرها کند. این سود چشمگیر هزینه اولیه راه اندازی یک مزرعه بزرگ رمزارز با قابلیت استخراج سالانه هشت بیت کوین را در کمتر از یک‌سال جبران می کند. همه این محاسبات بر اساس تعرفه برق مجاز و گفته‌های رسمی مسوولان صنعت برق انجام شده و این سود قانونی ۱۴ مرکز استخراج رمزارز در کشور است. بزرگ ترین مرکز استخراج بیت کوین در کرمان ۷ بیت کوین استخراج می کند که سود آن رقمی حدود یک میلیارد و ۳۳۰ میلیون تومان است.
شرکت چینی
گفته می‌شود شرکت چینی که پشت قراردادهای بزرگ استخراج رمزارز در ایران است با نام «گروه توسعه سرمایه گذاری ایران و چین» فعالیت می کند. شعبه دفتر مرکزی این شرکت در ایران و در جزیره کیش واقع شده است.
این شرکت همچنین حوزه فعالیت خود را در گستره بالایی از صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، ریلی تا مخابراتی و معدنی و برقی و حتی خودروسازی و پروژه‌های عمرانی تعریف کرده است. هر چند مشخص نیست که اعضای هیات مدیره این شرکت چه کسانی هستند و البته هیچ خبری از صورت‌های مالی یا پروژه‌های در دست اجرای این شرکت نیز در وب‌سایت آن نیست.
منبع: خبر آنلاین
دیدگاه تان را بنویسید